Kurkuma to wszechstronny składnik, który od wieków cieszy się popularnością w kuchni i medycynie. Bogata w silne antyoksydanty, kurkuma dodaje potrawom nie tylko wyjątkowego smaku, ale również korzyści zdrowotnych. Dowiedzmy się więcej o tym, co sprawia, że kurkuma jest tak wartościowa oraz gdzie możemy ją znaleźć.
Kurkuma – co to jest i gdzie ją znaleźć?
Kurkuma (Curcuma longa) to roślina wieloletnia z rodziny imbirowatych (Zingiberaceae), powszechnie znana i ceniona nie tylko jako przyprawa kuchni rzecznej, ale także ze względu na swoje właściwości lecznicze. Popularność kurkumy w medycynie tradycyjnej, szczególnie ajurwedyjskiej i chińskiej, nie jest przeceniana. Znana jest także pod nazwą „szafran indyjski” ze względu na charakterystyczny, intensywny żółty kolor.
Roślina ta rośnie na żywych, dobrze odwadnianych glebach w ciepłym, wilgotnym klimacie. Korzeń kurkumy, znany również jako kłącze, jest częścią stosowaną do produkcji przypraw oraz ekstraktów terapeutycznych.
Jak stosować kurkumę?
Kurkumę można stosować w dowolny sposób, zarówno w kuchni, jak i terapii. W kuchni używa się jej przede wszystkim jako przyprawy, nadaje potrawom nie tylko kolor, ale również charakterystyczny, lekko gorzki smak. W tej wersji jest wiele przypraw korzennych, takich jak curry.
Wskazówki dotyczące stosowania kurkumy
W kuchni kurkuma jest rekomendowana do zup, sosów, ryżu oraz dań mięsnych i warzywnych, świetnie komponując się z czarnym pieprzem, co zwiększa biodostępność kurkuminy – kluczowego składnika kurkumy. Można ją także dodawać do herbaty lub stosować jako element napojów, na przykład w popularnym „złotym mleku” – mieszance mleka z kurkumą, imbirem, miodem i pieprzem. Kurkuma występuje również w postaci suplementów diety, takich jak kapsułki, tabletki czy płynne ekstrakty. Ważne jest, aby wybierać preparaty zawierające kurkumę z piperyną lub fosfatydyloseryną, co podnosi jej przyswajalność
Kurkuma – zastosowanie
Kurkuma znajduje szerokie zastosowanie nie tylko w kulinariach, ale również w medycynie, kosmetyce i jako naturalny barwnik. Już od tysięcy lat była stosowana w tradycyjnych metodach leczenia, szczególnie w ajurwedzie i tradycyjnej medycynie chińskiej, gdzie doceniano jej wszechstronne właściwości terapeutyczne. W kuchni kurkuma jest znana z intensywnego, złocistożółtego koloru, który nadaje potrawom nie tylko wyjątkowy wygląd, ale także specyficzny, lekko pikantny smak. Jest składnikiem wielu tradycyjnych dań, w tym zup, sosów, marynat, ryżu i potraw mięsnych, a także elementem popularnych napojów, takich jak „złote mleko”, które łączy kurkumę z mlekiem, imbirem, miodem i pieprzem.
W medycynie kurkuma ma długoletnią historię zastosowania w leczeniu różnych dolegliwości dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym, przeciwbólowym i antyseptycznym. Ajurweda uznaje kurkumę za jedno z podstawowych ziół wspomagających układ trawienny i oczyszczanie organizmu, a także za środek łagodzący stany zapalne. Tradycyjna medycyna chińska wykorzystuje kurkumę do poprawy krążenia, leczenia bólu i zaburzeń układu krążenia.
W kosmetyce kurkuma jest ceniona za swoje właściwości przeciwutleniające, które przyczyniają się do walki z oznakami starzenia. Jest często dodawana do kremów, serum i masek, aby poprawić koloryt skóry, nadać jej blasku i elastyczności. Jej zdolności przeciwzapalne i przeciwbakteryjne sprawiają, że jest również skuteczna w terapii trądziku oraz innych stanów zapalnych skóry.
Kurkumę wykorzystuje się również jako naturalny barwnik, zarówno w przemyśle spożywczym, jak i tekstylnym. Jej intensywny kolor sprawia, że jest doskonałym, bezpiecznym zamiennikiem syntetycznych barwników w produktach takich jak masło, ser, jogurty oraz różnego rodzaju napoje. W tekstyliach kurkuma była tradycyjnie używana do barwienia tkanin na żółto-pomarańczowy odcień, dodając im przy tym naturalnej odporności na pleśń i owady.
W ramach badań naukowych, kurkuma nadal wzbudza duże zainteresowanie ze względu na potencjalne korzyści zdrowotne związane z jej głównym aktywnym składnikiem – kurkuminą. Badania potwierdzają jej potencjał w profilaktyce i leczeniu chorób przewlekłych, takich jak nowotwory, choroby serca, cukrzyca czy choroby neurodegeneracyjne, co czyni ją niezwykle wszechstronnym i cenionym składnikiem w wielu dziedzinach.
Przepisy na posiłki z kurkumą
Złote mleko
Składniki
- 1 szklanka mleka (może być roślinne)
- 1 łyżeczka kurkumy
- 1/4 łyżeczki cynamonu
- 1/4 łyżeczki imbiru
- Szczypta pieprzu czarnego
- 1 łyżeczka miodu
Przygotowanie: Podgrzewacz mleka na małym ogniu. Dodaj kurkumę, cynamon, imbir i pieprz. Gotuj na wolny ogień przez około 5 minut. Dodaj miód i dobrze wymieszaj. Podawaj ciepłe.
Kurkuma w smoothie
Składniki
- 1 banan
- 1 szklanka mleka kokosowego
- 1 łyżeczka kurkumy
- 1/2 łyżeczki imbiru
- 1/2 łyżeczki cynamonu
- 1 łyżeczka miodu
Przygotowanie: Wszystkie składniki są w blenderze. Miksuj do uzyskania gładkiej konsystencji. Podawaj od razu.
Kurkuma w suplementach
Suplementy diety zawierające kurkumę osiągają na Ziemię, ze względu na lepszą biodostępność wyrównanych postaci kurkuminy. następującym aspektem jest wybór suplementu, który zawiera dodatkowe składniki, zwiększoną przyswajalność kurkuminy, takie jak piperyna (składnik pieprzu czarnego) czy fosfatydyloseryna.
Rodzaje suplementów z kurkumą
Kapsułki i tabletki : najsłodsze formy suplementów. Często obejmuje również dodatkowe składniki wspomagające wchłanianie.
Ekstrakty płynne : Mogą być dodawane do napojów lub spożywane bezpośrednio.
Proszki : Mogą być mieszane z jedzeniem lub napojami.
Kurkuma – właściwości
Kurkuma jest wyjątkowo jej głównym składnikiem aktywnym – kurkumina, która ma szereg właściwości prozdrowotnych. Badania statystyczne wskazują, że potencjalne korzyści w zapobieganiu i analizie różnych stanów prawnych.
Kurkuma – na co pomaga?
Przeciwzapalne
Kurkumina działa jako silny środek przeciwzapalny, hamując aktywność enzymów prozapalnych i mediatory zapalenia, takie jak TNF-α i IL-6 1 .
Przeciwutleniające
Kurkuma zawiera silne przeciwutleniacze, które neutralizują wolne rodniki, zmniejszając stres oksydacyjny w organizmie 2 .
Przeciwnowotworowe
Badania in vitro i in vivo takie, że kurkumina może hamować rozwój komórek rakowych poprzez modulację szlaków sygnalizacyjnych.
Wspomaganie układu tłuszczowego
Kurkuma może nauczyć się trawienia przez stymulację Wydzielania żółci, co pomaga w rozkładzie tłuszczów.
Neuroprotekcyjne
Kurkumina działa ochronnie na układ nerwowy, co może być korzystne w terapii neurodegeneracyjnych chorób, takich jak choroba Alzheimera 5 .
Kurkuma a odchudzanie
Kurkuma staje się coraz bardziej popularna w kontekście odchudzania, głównie dzięki swoim właściwościom wspomagającym metabolizm i redukcję tkanki tłuszczowej. Oto, jak kurkuma może pomóc w procesie odchudzania:
Właściwości termogeniczne
Kurkuma wykazuje właściwości termogeniczne, co oznacza, że może przyspieszać spalanie kalorii poprzez zwiększenie produkcji ciepła w organizmie. Ten proces pomaga w redukcji tkanki tłuszczowej, gdyż organizm zużywa więcej energii na utrzymanie temperatury ciała.
Regulacja metabolizmu
Kurkumina, aktywny składnik kurkumy, wpływa na różne enzymy i białka zaangażowane w metabolizm tłuszczów, pomagając w ich efektywniejszym rozkładzie. Badania wykazują, że kurkumina może wpływać na działanie adiponektyny – hormonu regulującego metabolizm glukozy i kwasów tłuszczowych.
Redukcja stanów zapalnych
Otyłość często jest związana z przewlekłymi stanami zapalnymi, które mogą utrudniać proces odchudzania. Kurkuma, dzięki swoim silnym właściwościom przeciwzapalnym, łagodzi stany zapalne, co może poprawić ogólne zdrowie metaboliczne i ułatwić redukcję masy ciała.
Wspomaganie układu trawiennego
Kurkuma wspomaga trawienie i poprawiać funkcjonowanie przewodu pokarmowego. Dzięki stymulacji wydzielania żółci, kurkuma pomaga w lepszym rozkładzie tłuszczów, co jest kluczowe w procesie odchudzania.
Regulacja poziomu insuliny
Kurkumina może pomagać w stabilizacji poziomu cukru we krwi, co jest ważne dla osób z insulinoopornością lub cukrzycą typu 2. Stabilny poziom cukru we krwi może zmniejszyć napady głodu i ułatwić kontrolę nad masą ciała.
Kurkuma i kurkumina
Kurkuma obejmuje wiele aktywnych podmiotów, jednak najbardziej znaną i zbadaną jest kurkumina. Sama kurkumina stanowi około 2-5% zawartości kurkumy i właśnie ona opisuje się w profilu prozdrowotnych właściwości kurkumy.
Różnice i działanie
Kurkuma
Naturalna przyprawa, zawierająca mieszankę kurkuminoidów, olejków eterycznych i innych substancji. Używana zarówno w kulinariach, jak i w medycynie tradycyjnej.
Kurkumina
Stosowana była transmisja w formie suplementów diety, ze względu na niską biodostępność w naturalnej postaci, którą można zwiększyć poprzez dodanie piperyny lub liposomów.
Przeciwwskazania i interakcje z lekami
Jak każda substancja, kurkuma może mieć pewne przeciwwskazania i interakcje z innymi lekami. Osoby cierpiące na kamicę żółciową powinny jej unikać, ponieważ może wywoływać skurcze pęcherzyka żółciowego. Ponadto, kurkuma może wpływać na działanie leków przeciwzakrzepowych (antykoagulantów), zwiększając ryzyko krwawienia. Warto również wiedzieć, że kurkuma może wpływać na metabolizm węglowodanów, co jest istotne dla osób z cukrzycą.
Podsumowanie
Kurkuma, ze względu na swoje wszechstronne właściwości lecznicze, odgrywa istotną rolę zarówno w kuchni, jak i w medycynie. Jej aktywny składnik, kurkumina, ma potencjalne korzyści w zapobieganiu i leczeniu wielu chorób, zwłaszcza tych, które stanami zapalnymi i stresem oksydacyjnym. Warto byłoby ją stosować zarówno w postaci tradycyjnej, jak i w postaci suplementów diety.
Źródła
Aggarwal, Bharat B. i Bokyung Sung. „Farmakologiczne podstawy roli kurkuminy w chorobach przewlekłych: odwieczna przyprawa z nowoczesnymi celami”. Trends in Pharmacological Sciences 30.2 (2009): 85-94. ↩
Menon, Vinod P. i Anant G. Sudheer. „Właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne kurkuminy”. Advances in Experimental Medicine and Biology 595 (2007): 105-125. ↩
Bachmeier, Beatrice E. i in. „Kurkumina obniża poziom cytokin zapalnych CXCL1 i -2 w komórkach raka piersi poprzez NFkappaB”. Carcinogenesis 29.4 (2008): 779-789. ↩
Hodge, DR i Hodge, G. (2000). „Rola kurkuminy w hamowaniu syntezy prostaglandyn i łagodzeniu stanu zapalnego” Journal of Medicinal Food 3(2), 81-84. ↩
Baum, L. i Ng, A. (2004). „Interakcja kurkuminy z błonami fosfolipidowymi: badanie morfologiczne” Alzheimer Disease and Associated Disorders 18(1), 11-15. ↩
Deodhar, Sachin D. i in. „Wstępne badanie nad działaniem przeciwreumatycznym kurkuminy (diferuloilometanu).” Indian Journal of Medical Research 75 (1982): 574-578.
