Miażdżyca, znana także jako arterioskleroza, to choroba polegająca na odkładaniu się blaszki miażdżycowej w ścianach naczyń krwionośnych. Blaszki te składają się głównie z cholesterolu, tłuszczów, wapnia i innych substancji obecnych we krwi. Z czasem te złogi mogą utrzymywać się i powodować zwężenie lub nawet całkowite zamknięcie naczyń krwionośnych, co prowadzi do poważnych komplikacji zdrowotnych, takich jak zawały serca i udary mózgu.
Miażdżyca – jaki wpływ ma dieta na stan naczyń krwionośnych?
Dieta jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na zdrowie układu krążenia. Właściwe odżywianie może znacznie zmniejszyć ryzyko miażdżycy i jej powikłań. Badania wykazały, że dieta bogata w tłuszcze nasycone i tłuszcze trans może znacząco przyspieszyć proces odkładania się blaszki miażdżycowej w naczyniach krwionośnych. Zawartość cholesterolu w diecie jest bezpośrednio skorelowana z poziomem cholesterolu we krwi, który jest głównym składnikiem blaszki miażdżycowej.
Czego unikać przy miażdżycy?
Aby zmniejszyć ryzyko miażdżycy, należy unikać pewnych typów żywności i składników. Przede wszystkim, tłuszcze nasycone, które znajdują się głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak masło, tłuste mięsa oraz smalec, powinny być ograniczone. Również tłuszcze trans obecne w wielu przetworzonych produktach spożywczych, takich jak ciastka, chipsy i margaryny, mają negatywny wpływ na zdrowie naczyń krwionośnych. Nadmierna konsumpcja cukru i słodyczy prowadzi do otyłości i insulinooporności, które są czynnikami ryzyka miażdżycy. Ponadto, przetworzone produkty spożywcze, często zawierające duże ilości soli, tłuszczów i konserwantów, mogą również negatywnie wpływać na zdrowie naczyń krwionośnych.
Zdrowe nawyki przy miażdżycy
Prowadzenie zdrowego trybu życia jest kluczowe w prewencji i leczeniu miażdżycy. Regularne badania kontrolne, odpowiednia dieta i aktywność fizyczna mogą znacząco zmniejszyć ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia. Ważne jest także unikanie czynników zwiększających ryzyko miażdżycy.
Czego unikać przy miażdżycy?
Aby zmniejszyć ryzyko miażdżycy, należy unikać pewnych typów żywności i składników. Przede wszystkim, tłuszcze nasycone, które znajdują się głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak masło, tłuste mięsa oraz smalec, powinny być ograniczone. Również tłuszcze trans obecne w wielu przetworzonych produktach spożywczych, takich jak ciastka, chipsy i margaryny, mają negatywny wpływ na zdrowie naczyń krwionośnych. Nadmierna konsumpcja cukru i słodyczy prowadzi do otyłości i insulinooporności, które są czynnikami ryzyka miażdżycy. Ponadto, przetworzone produkty spożywcze, często zawierające duże ilości soli, tłuszczów i konserwantów, mogą również negatywnie wpływać na zdrowie naczyń krwionośnych.
SUPERSONIC Collagen Beauty Drink
Zdrowe nawyki dietetyczne
W codziennej diecie warto skupić się na wspieraniu zdrowia i zapewnienie optymalnego funkcjonowania organizmu. Regularne spożywanie posiłków jest niezwykle ważne, ponieważ pomaga utrzymać stabilny poziom glukozy we krwi oraz zapobiega napadom głodu. Kontrola porcji to kolejny istotny element, następny to spożywanie zbyt dużych ilości jedzenia może prowadzić do przyrostu masy ciała, co zwiększa ryzyko miażdżycy. Odpowiednie nawodnienie, poprzez regularne picie wody, jest kluczowe dla zdrowia serca i naczyń krwionośnych.
Profilaktyka miażdżycowa
Profilaktyka miażdżycy to nie tylko odpowiednia dieta, ale również zmiana innych aspektów stylu życia. Regularna aktywność fizyczna wzmacnia serce i poprawia krążenie, co jest ważne dla prewencji miażdżycy. Rzucenie palenia to kolejny istotny krok, ponieważ palenie tytoniu niszczy naczynia krwionośne i sprzyja powstawaniu miażdżycy. Warto także ograniczyć spożycie alkoholu, ponieważ nadmierne picie może prowadzić do wzrostu ciśnienia krwi i przyczyniać się do miażdżycy.
Częstotliwość występowania miażdżycy
Miażdżyca jest poważnym problemem zdrowotnym na całym świecie, a jej częstość występowania rośnie wraz z upływem lat. Szacuje się, że jest główną przyczyną poważnych schorzeń sercowo-naczyniowych, takich jak zawał serca i udar mózgu. Choroba ta najczęściej dotyka osoby po 40. roku życia, jednak coraz częściej diagnozowana jest również u młodszych pacjentów, w tym również osób w wieku produkcyjnym. Wpływ na to mają jednakowe czynniki ryzyka jak: niezdrowa dieta, brak aktywności fizycznej, palenie tytoniu, a także stres i otyłość. Wczesne wykrycie i modyfikacja stylu życia mogą znacząco zmniejszyć ryzyko związane z miażdżycą.
Objawy miażdżycy
Miażdżyca często rozwija się bez widocznych objawów przez wiele lat. Gdy naczynia krwionośne stają się znacznie zwężone lub zablokowane, mogą się pojawić różnorodne symptomy, w zależności od tego, które tętnice są zaangażowane:
- Ból w klatce piersiowej (dławica piersiowa) – może wystąpić, gdy tętnice wieńcowe są zwężone, co ogranicza przepływ krwi do serca.
- Duszność – jest wynikiem zmniejszonego przepływu krwi do serca.
- Ból nóg lub ramion – może się pojawić, gdy tętnice w kończynach są zwężone.
- Zmęczenie – brak odpowiedniej ilości tlenu w mięśniach może prowadzić do ogólnego uczucia zmęczenia.
- Zaburzenia erekcji – u mężczyzn może być objawem zwężenia naczyń krwionośnych w okolicy narządów płciowych.
- Zawał serca lub udar mózgu – gwałtowne, poważne objawy mogą wskazywać na zagrożenie życia, wynikające z całkowitego zablokowania przepływu krwi w kluczowych tętnicach.
Co jeść przy miażdżycy – jadłospis
Poniżej przedstawiamy przykładowy jadłospis dla osoby z ryzykiem miażdżycy:
- Śniadanie: Owsianka z owocami i orzechami, posypana nasionami chia. Zielona herbata.
- Drugie śniadanie: Jogurt naturalny z dodatkiem jagód i miodu + garść orzechów włoskich.
- Obiad: Grillowany łosoś z dodatkiem brązowego ryżu i sałatki ze świeżych warzyw (pomidor, ogórek, rukola, oliwa z oliwek) + woda z cytryną.
- Podwieczorek: Smoothie z jarmużu, bananów, siemienia lnianego i mleka migdałowego.
- Kolacja: Sałatka z komosy ryżowej, suszonych pomidorów, awokado, kaparów i liści szpinaku + herbata ziołowa (np. mięta).
Zalecenia żywieniowe mogą się różnić w zależności od indywidualnych potrzeb i stanu zdrowia. Warto skonsultować się z dietetykiem, który dostosuje plan żywieniowy do Państwa specyficznych wymagań.
Kto jest najbardziej narażony na miażdżycę?
Na miażdżycę najbardziej narażone są osoby, u których występuje kombinacja kilku czynników ryzyka. Ryzyko miażdżycy zwiększa się wraz z wiekiem, a mężczyźni po 45. roku życia i kobiety po 55. roku są bardziej podatni na rozwój choroby. Mężczyźni są bardziej narażeni na miażdżycę w młodszym wieku niż kobiety, jednak po menopauzie ryzyko u kobiet wzrasta i zrówna się z ryzykiem u mężczyzn. Osoby, które mają bliskich krewnych z chorobami sercowo-naczyniowymi, są bardziej predysponowane do miażdżycy. Wysoki poziom „złego” cholesterolu (LDL) oraz niski poziom „dobrego” cholesterolu (HDL) znacząco podnoszą ryzyko, a palenie papierosów uszkadza ściany naczyń krwionośnych, co sprzyja gromadzeniu się blaszek miażdżycowych. Wysokie ciśnienie krwi prowadzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych, co przyspiesza rozwój miażdżycy. Niewłaściwie kontrolowana cukrzyca zwiększa ryzyko miażdżycy, ponieważ wysoki poziom glukozy we krwi może uszkodzić tętnice.
Niezdrowa dieta bogata w tłuszcze nasycone, brak aktywności fizycznej, nadwaga oraz otyłość są ważnymi czynnikami ryzyka, a długotrwały, chroniczny stres może podnosić ciśnienie krwi i wpływać negatywnie na serce i tętnice. Świadomość tych czynników ryzyka i podejmowanie działań profilaktycznych, takich jak stosowanie zdrowej diety, regularna aktywność fizyczna oraz unikanie nałogów, mogą znacząco zmniejszyć ryzyko rozwoju miażdżycy. Regularne badania kontrolne są też niezbędne do wczesnego wykrycia i zarządzania chorobą.
SUPERSONIC SMART MEAL
Podsumowanie
Miażdżyca jest poważną chorobą, która można jednak skutecznie zapobiegać poprzez odpowiednie nawyki żywieniowe i styl życia. Unikanie tłuszczów nasyconych i trans, spożywanie tłuszczów nienasyconych, błonnika, antyoksydantów oraz kwasów omega-3 to kluczowe czynniki w profilaktyce miażdżycy. Połączenie zdrowej diety z regularną aktywnością fizyczną, rzuceniem palenia i ograniczeniem alkoholu może znacząco zmniejszyć ryzyko miażdżycy i wspierać zdrowie serca na długie lata.
Źródła
Smith, S.C.; Greenland, P.; Grundy, S.M. „AHA Conference Proceedings. Prevention Conference V: Beyond Secondary Prevention: Identifying the High-Risk Patient for Primary Prevention: Executive Summary.” Circulation 2000.
„Dietary Guidelines for Americans 2020-2025.” U.S. Department of Agriculture and U.S. Department of Health and Human Services. December 2020.
Roth, Gregory A., et al. „Global Burden of Cardiovascular Diseases and Risk Factors, 1990-2019: Update from the GBD 2019 Study.” Journal of the American College of Cardiology, vol. 76, no. 25, 2020, pp. 2982-3021.
