Kakao to jeden z najbardziej znanych i cennych produktów spożywczych na świecie. Od wieków cenione za swój wyjątkowy smak i bogate właściwości odżywcze, kakao znajduje szerokie zastosowanie w kulinariach wielu kultur. Jednak oprócz swojego waloru smakowego, kakao może pochwalić się także licznymi korzyściami zdrowotnymi.
Kakao – właściwości zdrowotne
Kakao, często nazywane „pokarmem bogów”, nie jest jedynie składnikiem pysznej czekolady, ale również produktem o wysokiej wartości odżywczej i licznych właściwościach zdrowotnych. Jako substancja naturalna pochodzenia roślinnego, kakao jest bogate w polifenole, które mają silne właściwości antyoksydacyjne. Antyoksydanty są niezbędne do neutralizowania wolnych rodników, które mogą uszkadzać komórki i prowadzić do licznych chorób, takich jak choroby sercowo-naczyniowe, nowotwory, a nawet przedwczesne starzenie się.
Antyoksydanty i polifenole
Polifenole obecne w kakao, takie jak flawonoidy, są znane z korzystnego wpływu na zdrowie. Badania wykazują, że regularne spożywanie produktów bogatych w flawonoidy może obniżać ciśnienie krwi, poprawiać funkcję naczyń krwionośnych i zmniejszać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Flawonoidy zawarte w kakao wspierają również zdrowie mózgu, poprawiając przepływ krwi do mózgu oraz funkcje poznawcze.
Cukrzyca i insulinooporność
Kakao może mieć również korzystny wpływ na osoby cierpiące na cukrzycę typu 2. Badania sugerują, że polifenole mogą poprawiać wrażliwość na insulinę oraz regulować poziom cukru we krw. Regularne spożywanie kakao może w ten sposób wspomagać kontrolę glikemii, co zapobiega komplikacjom wynikającym z cukrzycy.
Wpływ na skórę
Flawonoidy w kakao pomagają również w ochronie skóry przed szkodliwym działaniem promieni UV. Działają one jako naturalne filtry przeciwsłoneczne, chroniąc skórę przed uszkodzeniami i przedwczesnym starzeniem się spowodowanym przez promienie słoneczne. Ponadto, składniki zawarte w kakao wspomagają mikrokrążenie, co poprawia jej elastyczność i wygląd.
SUPERSONIC SMART MEAL
Jak jeść kakao?
Kakao można spożywać na wiele różnych sposobów, dzięki czemu łatwo włączyć je do codziennej diety. Najlepszym wyborem jest surowe kakao lub gorzka czekolada o wysokiej zawartości kakao (minimum 70%). Unikajmy czekolad z wysokim dodatkiem cukru i tłuszczy trans.
Forma i dawkowanie
Kakao może być spożywane w postaci proszku, który można dodać do napojów, smoothie, owsianki, czy jogurtów. Można również wykorzystać kakao jako składnik do pieczenia, co pozwala cieszyć się jego dobroczynnymi właściwościami w zdrowych deserach. Rekomendowane dzienne spożycie surowego kakao to około 1-2 łyżki stołowe (15-30 gramów).
Zalecenia dietetyczne
Zaleca się spożywanie kakao w naturalnej, jak najmniej przetworzonej formie, aby zachować jego pełne właściwości zdrowotne. Unikajmy produktów, które zawierają dodatkowe cukry, tłuszcze nasycone oraz konserwanty, ponieważ mogą one zaburzać korzystny wpływ kakao na zdrowie.
Przepisy na zdrowe posiłki z kakao
Dodanie kakao do diety nie musi być trudne. Oto kilka przepisów, które pozwolą cieszyć się nie tylko smakiem, ale i korzyściami zdrowotnymi kakao.
Smoothie czekoladowe z awokado
Składniki
- 1 dojrzałe awokado
- 1 banan
- 2 łyżki surowego kakao
- 1 szklanka mleka roślinnego (np. mleko migdałowe)
- 1 łyżka miodu lub syropu klonowego
- Kostki lodu (opcjonalnie)
Przygotowanie: Wszystkie składniki umieścić w blenderze. Blendować do uzyskania gładkiej konsystencji. Podawać natychmiast jako odżywcze śniadanie lub zdrową przekąskę.
Zdrowe czekoladowe owsiane batony
Składniki
- 2 szklanki płatków owsianych
- 0,5 szklanki orzechów (np. migdałów, orzechów włoskich)
- 2 łyżki surowego kakao
- 0,5 szklanki masła orzechowego
- 0,5 szklanki syropu klonowego
- 1 łyżeczka ekstraktu waniliowego
Przygotowanie: W misce wymieszać płatki owsiane, posiekane orzechy i kakao. W rondlu podgrzać masło orzechowe, syrop klonowy i ekstrakt waniliowy do połączenia składników. Połączyć suche i mokre składniki, dobrze wymieszać. Przełożyć masę do formy wyłożonej papierem do pieczenia i równomiernie rozprowadzić. Odstawić do lodówki na kilka godzin, a następnie pokroić na batony.
Jakie kakao wybrać?
Wybór odpowiedniego kakao jest ważne dla pełnego wykorzystania jego właściwości zdrowotnych. Rynek oferuje szeroki wachlarz produktów kakaowych, które różnią się smakiem, zawartością kakao oraz metodą przetwarzania.
Rodzaje kakao
Surowe kakao – jest najmniej przetworzone i zawiera najwyższą ilość aktywnych składników odżywczych.
Proszek kakaowy – popularny w kuchni, dostępny zarówno w postaci odtłuszczonej, jak i pełnotłustej. Odtłuszczona wersja ma mniej kalorii, ale pełnotłusta zawiera więcej wartościowych tłuszczów.
Gorzka czekolada – zawiera zwykle od 70% do 99% kakao. Im wyższy procent, tym mniej cukru i więcej właściwości zdrowotnych.
Na co zwrócić uwagę?
Wybierając kakao, warto zwrócić uwagę na:
Zawartość kakao – im wyższa, tym produkt zazwyczaj lepszy dla zdrowia.
Brak dodatków – unikajmy produktów zawierających dodatkowy cukier, sztuczne aromaty czy konserwanty.
Certyfikaty – produkty organiczne, z certyfikatem Fair Trade mogą być gwarancją lepszej jakości.
Czy kakao pobudza?
Kakao jest naturalnym źródłem kofeiny i teobrominy, dwóch substancji znanych ze swojego działania pobudzającego. Kofeina, powszechnie znany stymulant, działa szybko i krótko poprzez blokowanie receptorów adenozyny w mózgu, co zmniejsza uczucie zmęczenia i poprawia czujność. Z drugiej strony, teobromina, choć działa mniej intensywnie, ma dłużej utrzymujący się efekt. Teobromina wpływa na serce i układ krążenia, powodując rozszerzenie naczyń krwionośnych i poprawę przepływu krwi, co może prowadzić do uczucia wyższego poziomu energii.
Spożycie kakao może więc prowadzić do łagodniejszego, ale trwalszego efektu pobudzenia w porównaniu z innymi napojami zawierającymi kofeinę, jak kawa. Efekt pobudzający zależy od indywidualnej wrażliwości organizmu oraz ilości spożywanego kakao. Umiarkowane spożycie kakao może wspomagać koncentrację, obniżać poziom zmęczenia i poprawiać nastrój, nie powodując jednocześnie uczucia „nerwowego” nadpobudzenia, które czasem towarzyszy spożyciu dużej ilości kawy.
Dodatkowo, kakao zawiera anandamid oraz fenyletylaminę, substancje, które również mogą wpływać na poprawę samopoczucia i ogólnej kondycji psychicznej. Anandamid jest często nazywany „cząsteczką błogości” ze względu na jego działanie podobne do endokannabinoidów produkowanych przez nasz organizm. Fenyletylamina natomiast działa jako naturalny antydepresant, zwiększając poziom endorfin.
Warto również dodać, że kakao zawiera antyoksydanty, magnez oraz inne minerały, które mogą wspierać zdrowie serca i ogólną kondycję organizmu. Regularne, umiarkowane spożywanie kakao może być zatem korzystnym elementem diety, wpływając zarówno na poziom energii, jak i na ogólne samopoczucie.
Kakao – witaminy. Na co pomaga kakao?
Kakao jest bogate w nie tylko antyoksydanty, ale również w różne witaminy i minerały, które mają pozytywny wpływ na zdrowie.
Witaminy zawarte w kakao
Witamina E – Silny antyoksydant, który pomaga w ochronie komórek przed uszkodzeniami.
Witamina B1 (tiamina) – Ważną dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego i metabolizmu energetycznego.
Witamina B2 (ryboflawina) – Odpowiedzialna za zdrowie skóry i oczu oraz prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.
Kwas foliowy – Istotny dla krwiotworzenia oraz prawidłowego podziału komórek.
Minerały w kakao
Kakao jest również źródłem kilku ważnych minerałów:
Magnez – Wspiera funkcjonowanie układu nerwowego i mięśniowego.
Żelazo – istotne w zapobieganiu anemii i wspieraniu transportu tlenu w organizmie.
Cynk – ważny dla układu odpornościowego oraz zdrowia skóry.
Korzyści zdrowotne
Regularne spożywanie kakao może przynosić wiele korzyści zdrowotnych, takich jak poprawa funkcji sercowo-naczyniowych, wspieranie zdrowia mózgu i funkcji poznawczych, zmniejszanie ryzyka rozwoju chorób neurodegeneracyjnych oraz wspomaganie kontroli glikemii i wrażliwości insulinowej.
Kakao a choroby przewlekłe
Kakao może również odgrywać rolę w prewencji i zarządzaniu różnymi chorobami przewlekłymi.
Choroby Sercowo-naczyniowe
Kakao, dzięki swoim właściwościom antyoksydacyjnym i przeciwzapalnym, może wspierać zdrowie serca i naczyń krwionośnych. Regularne spożywanie kakao może obniżać ciśnienie krwi, poprawiać elastyczność tętnic oraz zmniejszać ryzyko miażdżycy.
Cukrzyca
Polifenole zawarte w kakao mogą wspierać zarządzanie poziomem cukru we krwi, co jest ważne dla osób z cukrzycą typu 2. Niższe wskaźniki oporności na insulinę oraz lepsza kontrola glikemii to korzyści, które mogą płynąć ze spożywania kakao.
Otyłość
Kakao może również wspierać kontrolę masy ciała. Flawonoidy mogą wpływać na metabolizm lipidów oraz wspierać zdrowy metabolizm energetyczny.
Kakao – przeciwwskazania
Pomimo wielu korzyści zdrowotnych, kakao może również mieć pewne przeciwwskazania. Osoby z nadwrażliwością na kofeinę powinny spożywać kakao z umiarem, ponieważ może ono prowadzić do niepożądanych efektów takich jak nerwowość, bezsenność czy przyspieszone bicie serca. Kakao może również wchodzić w interakcje z niektórymi lekami, dlatego osoby przyjmujące leki na nadciśnienie, depresję czy inne schorzenia powinny skonsultować się z lekarzem przed wprowadzeniem kakao do swojej diety. Wysoka zawartość teobrominy w kakao może być szkodliwa dla zwierząt domowych, dlatego warto unikać podawania produktów zawierających kakao psom czy kotom. Ponadto, osoby z chorobami wątroby, zespołem jelita drażliwego lub innymi problemami trawiennymi powinny zachować ostrożność, ponieważ kakao może nasilać objawy tych schorzeń.
Kakao a libido
Kakao może również wpływać pozytywnie na libido. Zawarte w nim substancje, takie jak fenyletylamina, znana jako „czekoladowa amfetamina”, mogą podwyższać poziom endorfin i poprawiać nastrój, co przekłada się na wzrost pożądania seksualnego i ogólne samopoczucie. Dodatkowo, magnez oraz inne minerały obecne w kakao mogą wspomagać układ hormonalny, co może wpływać na poprawę funkcji seksualnych. Regularne spożywanie kakao może więc być dla niektórych osób drogą do naturalnego zwiększenia libido i poprawienia jakości życia seksualnego.
SUPERSONIC LOW CARB/KETO MEAL
Podsumowanie
Kakao, spożywane w odpowiednich ilościach, może być wartościowym dodatkiem do zdrowej diety. Jego wyjątkowe właściwości zdrowotne, bogactwo witamin i minerałów oraz korzystne efekty dla zdrowia psychicznego i fizycznego czynią go jednym z najbardziej wartościowych produktów pochodzenia roślinnego. Wybierając produkty kakaowe, warto stawiać na te o wysokiej zawartości kakao, bez dodatkowych cukrów i konserwantów, aby cieszyć się pełnią korzyści zdrowotnych.
Przypisy
Scientific Advisory Committee on Nutrition. (2015). „Dietary Reference Values for Magnesium”. Government Office for Science.
EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies (2017). „Scientific Opinion on the safety of caffeine”. EFSA Journal.
Buijsse, B., Feskens, E. J. M., Kok, F. J., & Kromhout, D. (2006). Cocoa intake, blood pressure, and cardiovascular mortality. Archives of Internal Medicine.
Taubert, D., Roesen, R., Lehmann, C., Jung, N., & Schoemig, E. (2007). „Effects of low habitual cocoa intake on blood pressure and bioactive nitric oxide”. Journal of the American Medical Association.
Grassi, D., Desideri, G., & Ferri, C. (2010). „Cocoa, Flavanols, and Cardiovascular Risk”. The Journal of Nutrition.
Stote, K. S., & Baer, D. J. (2008). „Cocoa and Chocolate Influences on Cardiovascular Health”. The Journal of Cardiovascular Pharmacology.
