Choroba Leśniowskiego-Crohna jest przewlekłym schorzeniem zapalnym jelit, które wpływa na jakość życia wielu osób na całym świecie. Zrozumienie tej choroby jest istotne dla jej skutecznego zarządzania i leczenia. W poniższym artykule przyjrzymy się bliżej objawom, przyczynom oraz dostępnym metodom leczenia, które mogą pomóc w złagodzeniu jej przebiegu.
Choroba Leśniowskiego-Crohna – co to?
Choroba Leśniowskiego-Crohna, nazywana również chorobą Crohna, jest przewlekłym nieswoistym zapaleniem jelit (IBD – Inflammatory Bowel Disease), które może dotyczyć każdego odcinka przewodu pokarmowego od jamy ustnej aż do odbytu. Najczęściej jednak zmiany zapalne lokalizują się w jelicie krętym oraz początkowej części jelita grubego. Choroba charakteryzuje się okresami remisji i zaostrzeń, co wpływa na jakość życia pacjentów.
W literaturze medycznej pierwsze opisy choroby pochodzą z początków XX wieku, a za przełomowy uznaje się artykuł opublikowany w 1932 roku przez dr. Burrill B. Crohna wraz z współpracownikami. Dzięki temu choroba otrzymała swoje imię.
Jakie są objawy choroby Leśniowskiego-Crohna?
Objawy choroby Leśniowskiego-Crohna mogą być bardzo zróżnicowane i zależą od umiejscowienia oraz nasilenia procesu zapalnego. Do najczęstszych objawów klinicznych zalicza się:
- Ból brzucha: Najczęściej w prawym dolnym kwadrancie, przypominający ból wyrostka robaczkowego.
- Biegunka: Może być krwawa, co sugeruje bardziej nasilone zapalenie.
- Gorączka: Wysoka temperatura ciała jako odpowiedź organizmu na stan zapalny.
- Utrata masy ciała: Wynika z upośledzonej absorpcji składników odżywczych i częstej biegunki.
- Zaburzenia apetytu: Może prowadzić do niedożywienia.
- Zmęczenie: Chroniczne uczucie zmęczenia nawet przy niewielkiej aktywności.
- Anemia: Wynikająca z krwawień jelitowych oraz słabego wchłaniania żelaza.
Rzadziej mogą występować objawy pozajelitowe, takie jak
- Zapalenie stawów
- Zapalenie błony naczyniowej oka (uveitis)
- Choroby skóry (erythema nodosum, pioderma zgorzelinowa)
- Choroby wątroby i dróg żółciowych
SUPERSONIC Collagen Beauty Drink
Choroba jelit Leśniowskiego-Crohna – przyczyny
Pomimo intensywnych badań, dokładna etiologia choroby Leśniowskiego-Crohna pozostaje nieznana. Niemniej jednak uważa się, że rozwój choroby jest wynikiem interakcji między czynnikami genetycznymi, immunologicznymi oraz środowiskowymi.
Czynniki genetyczne
Obserwacje pokazują, że osoby, które mają bliskich krewnych cierpiących na chorobę Crohna, mają zwiększone ryzyko zachorowania. Zidentyfikowano wiele genów (np. NOD2), które mogą predysponować do choroby.
Czynniki immunologiczne
Choroba jest często wynikiem nieprawidłowej odpowiedzi układu odpornościowego na florę bakteryjną jelit. U zdrowych osób układ odpornościowy toleruje obecność normalnych bakterii jelitowych, jednak u osób z Crohnem ten mechanizm może być zaburzony.
Czynniki środowiskowe
Palenie tytoniu, stosowanie antybiotyków we wczesnym dzieciństwie, dieta bogata w tłuszcze zwierzęce i przetworzoną żywność mogą zwiększać ryzyko zachorowania.
Choroba Crohna – jak leczyć?
Leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna jest złożone i ma na celu:
- Indukcję remisji – Zmniejszenie stanu zapalnego oraz łagodzenie objawów.
- Podtrzymanie remisji – Zapobieganie nawrotom choroby.
Terapie farmakologiczne obejmują:
- Aminosalicylany (5-ASA) – Stosowane w łagodnych postaciach choroby, np. sulfasalazyna, mesalazyna.
- Glikokortykosteroidy – Używane w celu szybkiego zmniejszania stanu zapalnego w zaostrzeniach.
- Immunomodulatory – Leki takie jak azatiopryna, 6-merkaptopuryna zmniejszają aktywność układu odpornościowego.
- Leki biologiczne – Nowoczesna klasa leków, która celuje w specyficzne komponenty układu odpornościowego, np. infliksymab, adalimumab.
- Antybiotyki – Stosowane w przypadku zakażeń towarzyszących lub przetok.
W niektórych przypadkach konieczna może być interwencja chirurgiczna, zwłaszcza gdy występują powikłania takie jak zwężenie jelit, przetoki czy ropnie.
Zalecenia dietetyczne w chorobie Crohna
Dieta jest ważnym elementem zarządzania chorobą Leśniowskiego-Crohna. Choć nie istnieje jedna dieta skuteczna dla wszystkich, pewne zasady dietetyczne mogą pomóc w łagodzeniu objawów i poprawie jakości życia. Unikanie pokarmów wysokoresztkowych jest zalecane, ponieważ mogą one nasilić objawy ze względu na trudne do strawienia włókna, więc dieta niskobłonnikowa jest wskazana w okresach zaostrzeń. Spożywanie małych, częstych posiłków może pomóc zmniejszyć obciążenie przewodu pokarmowego, a odpowiednia hydratacja jest kluczowa, ponieważ biegunki mogą prowadzić do odwodnienia. Unikanie gazowanych napojów oraz kofeiny jest również zalecane, ponieważ mogą one powodować wzdęcia i nasilać objawy. Ze względu na zaburzenia wchłaniania, pacjenci mogą potrzebować suplementacji witaminami B12, D, wapniem oraz żelazem.
Podczas przygotowywania diety warto zwrócić uwagę na:
- Spożywanie łatwostrawnych posiłków
- Włączenie zdrowych tłuszczów, np. oliwy z oliwek
- Unikanie przetworzonej żywności
- Regularne konsultacje z dietetykiem
Codzienne życie z chorobą Leśniowskiego-Crohna
Życie z chorobą Leśniowskiego-Crohna może być dużym wyzwaniem. Ważnym elementem jest edukacja pacjentów oraz wsparcie ze strony rodziny i opiekunów medycznych. Również przygotowanie na ewentualne zaostrzenia oraz planowanie codziennego życia może znacząco poprawić komfort życia.
Podsumowanie
Choroba Leśniowskiego-Crohna to przewlekła, wieloukładowa choroba zapalna jelit, wymagająca kompleksowego podejścia diagnostyczno-leczniczego. Pomimo że choroba ta jest nieuleczalna, współczesna medycyna oferuje liczne strategie terapeutyczne, które mogą znacząco poprawić komfort życia pacjentów i wydłużyć okresy remisji. Zrozumienie przyczyn, objawów oraz zastosowanie odpowiedniego leczenia i diety są ważne w zarządzaniu tą skomplikowaną chorobą.
SUPERSONIC LOW CARB/KETO MEAL
Źródła
Hanauer SB. Inflammatory bowel disease: epidemiology, pathogenesis, and therapeutic opportunities. Inflamm Bowel Dis. 2006;12(Suppl 1):S3-S9.
Baumgart DC, Sandborn WJ. Crohn’s disease. Lancet. 2012;380(9853):1590-1605.
Ananthakrishnan AN. Environmental risk factors for inflammatory bowel diseases: a review. Dig Dis Sci. 2015;60(1):290-298.
Molodecky NA, Soon IS, Rabi DM, et al. Increasing incidence and prevalence of the inflammatory bowel diseases with time, based on systematic review. Gastroenterology. 2012;142(1):46-54.e42.
Torres J, Mehandru S, Colombel JF, et al. Crohn’s disease. Lancet. 2017;389(10080):1741-1755.
