W ostatnich latach ksylitol, znany również jako cukier brzozowy, zyskał na popularności jako alternatywa dla tradycyjnego cukru. Jego zwolennicy podkreślają korzyści zdrowotne, takie jak niski indeks glikemiczny, mniejsza kaloryczność oraz pozytywny wpływ na zdrowie jamy ustnej. Jednakże, jak w przypadku każdego słodzika, warto zastanowić się nad jego rzeczywistymi właściwościami oraz wpływem na zdrowie. W tym artykule przyjrzymy się dokładnie, czym jest ksylitol, jakie ma właściwości, jakie korzyści zdrowotne niesie ze sobą jego stosowanie oraz czy rzeczywiście jest to dobra alternatywa dla tradycyjnego cukru.
Ksylitol (cukier brzozowy) – co to jest i jakie ma właściwości?
Ksylitol, znany również jako cukier brzozowy, jest alkoholem cukrowym (poliol) wykorzystywanym jako słodzik. Jego nazwa „cukier brzozowy” pochodzi z faktu, że pierwotnie pozyskiwano go z kory brzozy, choć obecnie ksylitol wytwarzany jest głównie z kukurydzy. Ksylitol ma podobną słodycz do sacharozy, ale dostarcza około 40% mniej kalorii. Jedna łyżeczka ksylitolu zawiera około 10 kalorii, podczas gdy ta sama ilość cukru dostarcza około 16 kalorii.
Chemicznie ksylitol jest pięciowęglowym alkoholem polihydroksylowym, co odróżnia go od typowych cukrów, takich jak glukoza czy fruktoza. Dzięki tej strukturze ksylitol nie jest fermentowany przez bakterie w jamie ustnej, co zmniejsza ryzyko próchnicy. Ma niski indeks glikemiczny (IG wynosi około 7), co czyni go atrakcyjną alternatywą dla osób z cukrzycą.
SUPERSONIC Proteinowy Shake z kolagenem
Cukier brzozowy dla cukrzyka – czy to bezpieczna alternatywa dla tradycyjnego cukru?
Ksylitol jest często rekomendowany jako bezpieczna alternatywa dla osób z cukrzycą ze względu na jego niski indeks glikemiczny. Oznacza to, że po spożyciu ksylitolu poziom cukru we krwi wzrasta wolniej i w mniejszym stopniu niż po spożyciu sacharozy. W przeciwieństwie do cukru, ksylitol nie wymaga dużych ilości insuliny do metabolizowania, co może być korzystne dla osób z insulinoopornością lub cukrzycą typu 2.
Jednak, jak każdy słodzik, ksylitol powinien być spożywany z umiarem. Mimo że ksylitol jest mniej kaloryczny i ma mniejszy wpływ na poziom glukozy we krwi, nadmierne spożycie może prowadzić do problemów żołądkowo-jelitowych, takich jak biegunka, wzdęcia i bóle brzucha, ponieważ ksylitol fermentuje w jelitach. Dla osób z cukrzycą ksylitol może być częścią zdrowej diety, ale zawsze należy konsultować się z lekarzem lub dietetykiem przed wprowadzeniem go do codziennego jadłospisu.
Cukier brzozowy – właściwości i korzyści zdrowotne tego naturalnego słodzika
Ksylitol jest często promowany jako zdrowsza alternatywa dla cukru z kilku powodów. Przede wszystkim jego niski indeks glikemiczny sprawia, że jest przyjazny dla osób kontrolujących poziom cukru we krwi. W przeciwieństwie do tradycyjnego cukru, ksylitol nie przyczynia się do powstawania próchnicy, a wręcz przeciwnie – ma działanie przeciwpróchnicze. Bakterie w jamie ustnej nie potrafią metabolizować ksylitolu, co zapobiega produkcji kwasów uszkadzających szkliwo zębów.
Dodatkowo, niektóre badania sugerują, że ksylitol może mieć działanie prebiotyczne, wspierając wzrost korzystnych bakterii w jelitach. Ponadto, dzięki niższej kaloryczności, ksylitol może być pomocny w kontrolowaniu masy ciała, zwłaszcza w dietach redukcyjnych.
Mimo licznych korzyści, ksylitol nie jest wolny od wad. Jak wspomniano wcześniej, spożycie dużych ilości ksylitolu może prowadzić do dyskomfortu żołądkowo-jelitowego. Dlatego zaleca się, aby osoby, które nie są przyzwyczajone do ksylitolu, wprowadzały go do diety stopniowo.
Cukier brzozowy a indeks glikemiczny
Jedną z największych zalet ksylitolu jest jego niski indeks glikemiczny, który wynosi około 7, podczas gdy dla porównania sacharoza ma IG równy 60-65. Niski IG oznacza, że ksylitol powoduje wolniejsze i mniejsze podwyższenie poziomu cukru we krwi po spożyciu. To sprawia, że ksylitol jest atrakcyjnym wyborem dla osób z cukrzycą oraz tych, którzy chcą utrzymać stabilny poziom cukru we krwi.
Niski indeks glikemiczny ksylitolu wynika z faktu, że jest on wolniej metabolizowany przez organizm. Po spożyciu ksylitol jest częściowo wchłaniany w jelitach, a następnie transportowany do wątroby, gdzie jest przekształcany w glukozę, ale proces ten jest dużo wolniejszy niż w przypadku sacharozy. Dzięki temu poziom glukozy we krwi wzrasta stopniowo, co jest korzystne zarówno dla osób z cukrzycą, jak i dla tych, którzy chcą unikać gwałtownych skoków poziomu cukru.
Cukier brzozowy – ile kalorii ma i jak wpisuje się w zbilansowaną dietę?
Ksylitol dostarcza około 2,4 kcal na gram, co oznacza, że jest o około 40% mniej kaloryczny niż cukier biały, który dostarcza około 4 kcal na gram. To sprawia, że ksylitol może być użytecznym składnikiem w dietach redukcyjnych, gdzie kontrola kaloryczności jest istotna. Dzięki niższej kaloryczności, ksylitol pozwala na osłodzenie potraw przy mniejszej ilości dostarczonych kalorii.
Jednakże, nawet biorąc pod uwagę niższą kaloryczność, ksylitol nie powinien być spożywany w nadmiarze. W ramach zbilansowanej diety ksylitol może zastąpić tradycyjny cukier w różnych przepisach, ale należy pamiętać, że nadmiar słodzików, nawet tych o niskiej kaloryczności, może prowadzić do nadmiernego spożycia energii, co może utrudnić utrzymanie prawidłowej masy ciała.
SUPERSONIC Collagen Beauty Drink
Podsumowanie
Ksylitol, znany również jako cukier brzozowy, jest interesującą alternatywą dla tradycyjnego cukru, szczególnie dla osób z cukrzycą lub tych, którzy starają się kontrolować poziom cukru we krwi. Jego niski indeks glikemiczny, mniejsza kaloryczność oraz korzystny wpływ na zdrowie jamy ustnej czynią go atrakcyjnym wyborem. Jednakże, jak każdy słodzik, ksylitol powinien być spożywany z umiarem, a osoby z wrażliwym układem pokarmowym powinny wprowadzać go do diety stopniowo. W zbilansowanej diecie ksylitol może stanowić zdrowszą alternatywę dla cukru, pomagając w utrzymaniu stabilnego poziomu glukozy i kontroli masy ciała.
Źródła
Mäkinen, K. K. (2010). Sugar alcohols, caries incidence, and remineralization of caries lesions: a literature review. International Journal of Dentistry, 2010.
Livesey, G. (2003). Health potential of polyols as sugar replacers, with emphasis on low glycaemic properties. Nutrition Research Reviews, 16(2), 163-191.
Salli, K., Lehtinen, M. J., Tiihonen, K., & Ouwehand, A. C. (2019). Xylitol’s health benefits beyond dental health: a comprehensive review. British Journal of Nutrition, 121(9), 1000-1014.
American Diabetes Association. (2020). Diabetes and Carbohydrates. https://www.diabetes.org/food-and-fitness/food/what-can-i-eat/making-healthy-food-choices/carbohydrates
