Witamina K to niezbędny składnik odżywczy, który odgrywa ważną rolę w wielu procesach biologicznych. Choć najczęściej kojarzona jest z prawidłowym krzepnięciem krwi, jej funkcje znacząco wykraczają poza to. Witamina K bierze również udział w procesach metabolicznych kości i może mieć wpływ na zdrowie układu sercowo-naczyniowego. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej różnorodnym funkcjom witaminy K oraz jej znaczeniu dla zdrowia.
Witamina K – rola w organizmie
Witamina K jest niezbędnym składnikiem odżywczym, pełniącym istotną rolę w procesach krzepnięcia krwi, metabolizmie kostnym oraz w funkcjonowaniu naczyń krwionośnych. Występuje w dwóch głównych formach: K1 (filochinon) i K2 (menachinon), które różnią się źródłem pochodzenia oraz funkcją biologiczną.
Krzepnięcie krwi
W krzepnięciu krwi witamina K działa jako kofaktor enzymatyczny. Jest niezbędna do syntezy białek osoczowych, takich jak protrombina oraz czynniki II, VII, IX i X, które uczestniczą w kaskadzie krzepnięcia. Niedobór witaminy K może prowadzić do poważnych zaburzeń hemostazy, co zagraża ryzykiem krwawień zewnętrznych i wewnętrznych.
Metabolizm kostny
Witamina K wpływa na zdrowie kości poprzez aktywację białka zwanego osteokalcyną, która wiąże wapń w kościach. Regularna suplementacja witaminą K może przeciwdziałać osteoporozie, zwłaszcza wśród osób starszych. Badania wykazują, że osoby z odpowiednim poziomem witaminy K mają wyższe wskaźniki gęstości mineralnej kości¹.
Funkcje naczyniowe
Witamina K odgrywa również rolę w ochronie naczyń krwionośnych przed kalcyfikacją. Dzięki jej obecności białka matrycowe Gla (MGP) wiążą nadmiar wapnia, zapobiegając jego odkładaniu się w ścianach naczyń krwionośnych, co zmniejsza ryzyko miażdżycy².
SUPERSONIC SMART MEAL
Nadmiar i niedobór witaminy K – objawy
Zarówno nadmiar, jak i niedobór witaminy K mogą prowadzić do różnych problemów zdrowotnych.
Niedobór witaminy K
Niedobór witaminy K jest rzadki, ale może wystąpić w przypadku:
- przewlekłych chorób wątroby,
- zaburzeń wchłaniania tłuszczów (np. celiakia, mukowiscydoza),
- niewłaściwej diety.
Objawy niedoboru witaminy K mogą obejmować:
- krwawienia z nosa, dziąseł,
- krwiomocz,
- przedłużające się krwawienia z ran,
- wybroczyny skórne,
- u noworodków – krwawienia w obrębie czaszki (krwotok śródmózgowy)³.
Nadmiar witaminy K
Nadmiar witaminy K z naturalnych źródeł diety jest niezwykle rzadki. Problemy mogą pojawić się w wyniku nadmiernej suplementacji, szczególnie witaminą K3 (menadion), która jest syntetyczna i może być toksyczna. Objawy nadmiaru obejmują:
- zakrzepicę,
- reakcje uczuleniowe,
- problemy z wątrobą.
Witamina K – właściwości i przeciwwskazania
Właściwości
Witamina K jest nie tylko ważną dla procesów krzepnięcia i zdrowia kostnego, ale ma także zastosowania w innych dziedzinach.
Działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne: Witamina K może hamować aktywność niektórych bakterii i mieć działanie przeciwzapalne.
Wsparcie dla funkcji mózgu: Badania sugerują, że witamina K jest ważna dla zdrowia neuronów i może wpłynąć na redukcję ryzyka chorób neurodegeneracyjnych⁵.
Przeciwwskazania
Przeciwwskazania do stosowania suplementów witaminy K obejmują:
nadwrażliwość na witaminę K,
stosowanie antykoagulantów (np. warfaryny),
choroby wątroby, które mogą wpływać na metabolizm witaminy K.
Na co działa witamina K?
Witamina K działa wielopłaszczyznowo na różne obszary zdrowia. Oto niektóre z zastosowań witaminy K:
- Krzepnięcie krwi – poprawia skuteczność procesu hemostazy, zapobiegając krwotokom.
- Zdrowie kości – wspiera wiązanie wapnia w kościach, co zmniejsza ryzyko osteoporozy.
- Ochrona naczyń krwionośnych – zapobiega kalcyfikacji naczyń, chroniąc przed miażdżycą.
- Zdrowie skóry – stosowana miejscowo, może pomagać w redukcji siniaków i blizn⁶.
- Zdrowie noworodków – witamina K jest podawana noworodkom, aby zapobiec krwawieniom śródczaszkowym.
Źródła witaminy K
Witaminę K można znaleźć w wielu produktach spożywczych, co oznacza, że zrównoważona dieta może zapewnić jej odpowiednią ilość. Źródła witaminy K różnią się w zależności od formy (K1 i K2).
Witamina K1 (Filochinon)
Unikaj przekształceń struktur witaminy K w diecie czy metabolizmu, by uprościć zrozumienie:
Zielone warzywa liściaste: szpinak, boćwina, jarmuż, sałata.
Warzywa krzyżowe: brokuły, brukselka, kapusta.
Witamina K2 (Menachinon)
Produkty fermentowane: natto (fermentowana soja), kiszona kapusta.
Produkty zwierzęce: wątroba, żółtka jaj, sery.
Suplementy witaminy K
W przypadkach niedoboru lub specyficznych potrzeb zdrowotnych, niektórzy mogą korzystać z suplementów witaminy K. Zaleca się jednak, aby przed ich rozpoczęciem konsultować się z lekarzem lub dietetykiem.
Podsumowanie
Witamina K odgrywa ważną rolę w wielu procesach biochemicznych w organizmie, od krzepnięcia krwi po zdrowie kostne i ochronę naczyń krwionośnych. Zarówno jej niedobór, jak i nadmiar mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, dlatego ważne jest utrzymanie jej optymalnego poziomu poprzez zrównoważoną dietę oraz, jeśli to konieczne, suplementację. Właściwe zrozumienie roli witaminy K i jej wdrożenie do codziennego życia może znacząco wpłynąć na poprawę ogólnego zdrowia i jakości życia.
SUPERSONIC Collagen Beauty Drink
Źródła:
Booth, S. L., Suttie, J. W. (1998). Dietary Intake and Adequacy of Vitamin K. Journal of Nutrition.
Schurgers, L. J., Vermeer, C. (2000). The Vitamin K – Vitamin D Paradox for Bone and Vascular Health. Archives of Biochemistry and Biophysics.
Shearer, M. J. (2009). Vitamin K Deficiency Bleeding (VKDB) in Early Infancy. Blood Reviews.
Czubrowicz, K. (2018). The Dual Role of Vitamin K in Health and Disease: Effects of Excess and Deficiency. Medical Hypotheses.
Ferland, G. (2012). Vitamin K and the Nervous System: An Overview of its Actions. Advances in Nutrition.
Thijssen, H. H., Drittij-Reijnders, M.J. (1996). Vitamin K Status and Soft Tissue Calcification. Blood.
